شهرستان خالد آباد در مجاورت شهر بادرود در شمال شهر ستان نطنز و در حاشیه کویر قرار دارد. این شهر در فاصله 25 کیلومتری از رشته کوه کرکس قرار گرفته بطوریکه ساکنین آن براحتی میتوانند در مدت زمان اندکی خود را از آب و هوای گرم و خشک کویری به آب و هوای خنک کوهستانی برسانند و همچنین به دلیل قرار گرفتن خالدآباد در ناحیه کویری از تابستانهای گرم و خشک و زمستانهایی سرد و سخت برخوردار است .
خالدآباد در قدیمالایام در مسیر جاده ابریشم واقع گردیده بود و درحال حاضر نیز در کنار اتوبان تهران – اصفهان و جاده ترانزیت تهران – جنوب و راهآهن سراسری واقع شده است.
کلمة «خالدآباد» یا «خلدآباد» یا « خلدبرین» از سرسبزی ، خرمی گرفته شده است که بعدها در چرخش کلامی به «خالدآباد» تغییر کرده است. وجود دو قنات کهنسال «جنتآباد» و «خلدآباد» که از پرآبترین قناتهای کویری هستند دلیل بر این مدعاست.
از آثار و ابنیه تاریخی این شهر میتوان از مسجد بیرین (دوره ایلخانی) بقعه باباحاجی (عهد صفوی) حمام خرنیهای (دوره قاجار) منزل آقا گل (دوره قاجار)قلعه کریم آباد (دوره قاجار ) منزل صو لتی و سعیدی (دوره معاصر) نام برد0
در این مقاله به معرفی حمام توده می پردازیم:
حمام توده یا حمام خزینه ای:
حمام توده در فهرست آثار باستانی به ثبت رسیده و در مرکز محلة تاریخی خالدآباد که به محلة توده معروف است واقع شده و منسوب به دورة قاجار میباشد.
حمام توده متشکل از چهار فضای متوالی ازقبیل ورودی، سربینه، گرمخانه و خزینه میباشد. سربینه به شکل فضای هشتی کشکولی که طول ضلع کوچکتر 2/1 طول ضلع بزرگتر میباشد در مفصل یکی از اضلاع کوچک با راهروی ورودی مرتبط میباشد. فضای سربینه متشکل از دولایه فضایی است، یکی فضای میانی که حوض آب در وسط آن جانمایی گردیده است به فضایی ارتباطی اختصاص یافته و فضای کناری دورتادور فضای میانی که در روی سکو جهت نشستن و استراحت تعبیه گردیده است. سربینه ازطریق راهرویی ازجانب یکی از اضلاع کوچک هشتی با انحراف مسیر به گرمخانه ارتباط مییابد این راهرو که طولی برابر با 12 متر دارد ارتباط سربینه با گرمخانه میباشد ، همچنین ورودی دوم حمام ازطریق این راهرو با کالبد ساختمان مرتبط میگردد. گرمخانه بصورت فضایی متقارن و هندسی متشکل از دولایه کناری و یک فضای میانی با سازه متشکل از چهار ستون سنگی با مقطع دایره به قطر 75 سانتیمتر که در ارتفاع 40/1 متر به مقطع مربع مماس بر محیط آن تبدیل شده و در نهایت بار بوسیلة قوسهایی با خیز تند به پایهها منتقل میگردد. خزینه بصورت فضایی الحاقی، توسط حائلی به ارتفاع 20/1 متر به گرمخانه منتقل میگردد.
منبع: هتل قصرجهان